Η επόμενη κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. θα κριθεί από το πώς θα συμπεριφερθεί απέναντι στη Δημοκρατία και τους θεσμούς που τραυμάτισε βάναυσα η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Πώς θα την καταστήσει λειτουργική, συμμετοχική και αποτελεσματική, εμβαθύνοντάς την. Κρατήστε τη λέξη «αποτελεσματική». Σε πρόσφατη δημοσκόπηση, 69% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει την κυβέρνηση της ΝΔ «αναποτελεσματική», έναντι μόλις 24% που λένε το αντίθετο. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον για μια κυβέρνηση που επικαλέστηκε την «αποτελεσματικότητα» τόσο για να ισοπεδώσει ιδεολογικές διαφορές όσο και για να συγκεντρώσει εξουσία, μακριά από δημοκρατικές ευαισθησίες.

«Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σήμερα δεν ζητά “αριστερές” ή “δεξιές” λύσεις, έλεγε ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο κ. Μητσοτάκης και πρόσθετε: «Ζητά λύσεις που θα φέρουν αποτέλεσμα». Η θεοποίηση της «αποτελεσματικότητας» και η συνακόλουθη αποϊδεολογικοποίηση της πολιτικής, εξελίχθηκε σε κομβικό εργαλείο του κ. Μητσοτάκη για να μαζέψει την εξουσία στα χέρια του και να επιβάλει μια ατζέντα βαθιά νεοφιλελεύθερη και συντηρητική, με λίγο πασπάλισμα «πράσινης ανάπτυξης» και «δικαιωμάτων» που εγκαταλείφθηκαν μόλις άλλαξε ο Πρόεδρος και το κλίμα στις ΗΠΑ. Συνεπής με αυτή την ατζέντα, ήταν η θεώρηση ότι η Δημοκρατία είναι συχνά περιττή πολυτέλεια σε μία εποχή που απαιτεί «αποτέλεσμα»: καμία εθνική συνεννόηση ακόμη και για θέματα όπως το δημογραφικό και η εξωτερική πολιτική, απαξίωση του Κοινοβουλίου, των ανεξάρτητων αρχών, συχνά και του Συντάγματος. Χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Η σκληρή αλήθεια είναι ότι το κοινωνικό, διοικητικό και παραγωγικό μοντέλο της Ελλάδας παραμένουν ουσιαστικά ίδια με αυτά που ήταν έξι χρόνια πριν, παρά τα χωρίς προηγούμενο δισεκατομμύρια που είχε η κυβέρνηση στη διάθεσή της. Ειδικά το αποτύπωμα του Εθνικού Σχεδίου «Ελλάδα 2.0» υπήρξε δυσανάλογα μικρό των ποσών που διατέθηκαν και η αγορά που σήμερα συμπιέζεται αναρωτιέται: «Πού πήγαν τόσα δισεκατομμύρια;».

Δεν είναι μόνο θέμα ανικανότητας. Είναι πρωτίστως θέμα ελλειμματικού δημοκρατικού σχεδιασμού. Το «Ελλάδα 2.0» εκπονήθηκε χωρίς καμία σοβαρή θεσμική διαβούλευση, σχεδιάστηκε από λίγους, για να χρησιμοποιηθεί από λίγους. Καμία σχετική συζήτηση με τους φορείς των μικρομεσαίων – τώρα αναρωτιόμαστε γιατί οι πόροι του Ταμείου δεν φτάνουν στη συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Καμία διαβούλευση με την Αυτοδιοίκηση – τώρα αναρωτιόμαστε γιατί το αποτύπωμα του Ταμείου Ανάκαμψης παραμένει εξαιρετικά αναιμικό στην ελληνική περιφέρεια. Η εμβάθυνση της Δημοκρατίας πέθανε στο βωμό της αποτελεσματικότητας και η αποτελεσματικότητα στο βωμό του συγκεντρωτισμού.

Το ΠΑΣΟΚ έχει την ιστορική ευθύνη να αποδείξει στην πράξη ότι περισσότερη δημοκρατία σημαίνει περισσότερη αποτελεσματικότητα. Περισσότερη Δημοκρατία σημαίνει να εμπιστευτείς πολλούς μικρότερους παίκτες, δίνοντας τους μεγαλύτερη αξία, περισσότερη εξουσία με περισσότερη έλεγχο και λογοδοσία. Γιατί αγροτική πολιτική δεν γίνεται, χωρίς σωστούς συνεταιρισμούς παντού. Εργασιακή ειρήνη που τροφοδοτεί την ανάπτυξη δεν γίνεται χωρίς ουσιαστικούς συνδικαλιστικούς φορείς. Διάχυση της γνώσης στην κοινωνία δεν γίνεται, χωρίς ανεξάρτητα Πανεπιστήμια. Ανάπτυξη δεν γίνεται, χωρίς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και επιμελητήρια. Σύγχρονο κράτος δεν θα γίνουμε ποτέ, χωρίς πραγματική Αυτοδιοίκηση. Και μόνο μέσω της συνεργασίας των ανωτέρω φορέων θα έχουμε περιφερειακή ανάπτυξη με αξιοποίηση τοπικών πλουτοπαραγωγικών πηγών, διάχυση και πολλαπλασιασμό του πλούτου σε κάθε γωνιά της χώρας, και επιστροφή των παιδιών μας από το εξωτερικό.

Έτσι, η εμβάθυνση και η σωστή λειτουργία της Δημοκρατίας θα κρίνει την αποτελεσματικότητα της επόμενης κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Όμως, τίποτα δεν εκπέμπει πιο ηχηρά μηνύματα για το αύριο από τις πράξεις μας σήμερα.  Ο τρόπος που λειτουργούμε στο κόμμα σήμερα είναι η καλύτερη ένδειξη για το τι θα κάνουμε ως κυβέρνηση αύριο. Κι αυτό ας αποτελέσει πυξίδα για τον τρόπο διεξαγωγής και διαχείρισης του επικείμενου συνεδρίου μας και τη θεσμική λειτουργία των οργάνων μας.