Αγαπητέ φίλε Ερτουγρούλ,

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Θα ήθελα πρώτα από όλα να καλωσορίσω τους φιλοξενούμενους μας από την Τουρκία και να ευχαριστήσω όλους τους παρευρισκομένους για την συμμετοχή τους. Τα επόμενα δέκα χρόνια ο παγκόσμιος τουρισμός θα αλλάξει ριζικά. Νέα κοινά θα ενταχθούν στις αγορές μας, θα αλλάξει η σύνθεση των επισκεπτών μας, αυτό θα φέρει αλλαγές στον κλάδο και αυτό με την σειρά του θα αλλάξει τις οικονομίες μας. Οι αλλαγές αυτές, όπως και κάθε αλλαγή, θα φέρει ευκαιρίες και θα φέρει προκλήσεις. Το σίγουρο είναι ότι θα φέρει πλούτο τον οποίο εμείς καλούμαστε να μεγιστοποιήσουμε και να διανείμουμε αποτελεσματικά και δίκαια. Η πιο ριζική αλλαγή έχει ήδη ξεκινήσει. Ανέκαθεν ο τουρισμός έχει συμβάλει στην ειρήνη μεταξύ των λαών διότι βοηθάει να γνωρίσουν ο ένας τον άλλον. Τώρα όμως θα συμβάλει ακόμη πιο ριζικά μετατρέποντας παλιούς ανταγωνιστές σε συμμάχους.

Πριν από χρόνια συμμετείχα στην πρώτη αποστολή του τότε Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Παπανδρέου στην Τουρκία. Μετά από μια περίοδο έντασης μεταξύ των δυο χωρών μας, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Ισμαήλ Τζέμ είχαν ξεκινήσει μια προσπάθεια αναθέρμανσης των σχέσεων και συνεργασίας των δύο λαών που ονομάστηκε «Διπλωματία των Σεισμών», λόγο την αμέριστης συμπαράστασης που προσέφερε η μία χώρα στην άλλη στους σεισμούς.

Τότε είχαν κατηγορηθεί και οι δύο αλλά, για την ιστορία, αξίζει να πούμε ότι δεν θα ήμασταν σήμερα εδώ αν δεν ήταν για το όραμα και την επιμονή αυτών των δύο ανδρών. Η άνθηση του τουρισμού μεταξύ των δυο χωρών μας που ακολούθησε την προσέγγιση συνέβαλε ουσιαστικά ώστε να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον καλύτερα και να καταλάβουμε πόσα έχουμε να κερδίσουμε από μια υγιή σχέση μεταξύ μας.

Θυμάμαι όμως ότι καθώς πηγαίναμε στην Τουρκία ο κ. Παπανδρέου μου είχε πει το εξής:

«Αν τα οικονομικά οφέλη για εκείνους που επενδύουν σε κοινές δράσεις μεταξύ των δύο χωρών ξεπεράσουν τα οφέλη εκείνων που επενδύουν στην ένταση, η Ελλάδα και η Τουρκία θα ζήσουν ειρηνικά και θα μεγαλουργήσουν οικονομικά. Και ο πρώτος χώρος που πρέπει να κοιτάξουμε είναι τα παράλια. Το εμπόριο και ο τουρισμός που θα αναπτυχθούν στα παράλια θα λειτουργήσουν ανασταλτικά σε κάθε ένταση». Δεν ήταν τυχαίο ότι τότε γεννήθηκε και αυτό το forum και δεν είναι τυχαίο ότι είναι από εκείνα που έχουν συμβάλει καθοριστικά στην εξέλιξη των σχέσεων των χωρών μας.

Σήμερα όμως μπαίνουμε σε μια νέα και πολύ πιο ουσιαστική φάση της σχέσεις των δύο χωρών μας στον τουρισμό. Αν τα τελευταία δέκα χρόνια ο τουρισμός συνέβαλε για να θερμάνουμε τις σχέσεις μας μέσα σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, τώρα μας δίνει την ευκαιρία να συνεργαστούμε για το κοινό μας καλό και να δημιουργήσουμε πλούτο για τις οικονομίες μας. Πριν από ενάμιση χρόνο που επισκέφτηκα την Κίνα. Εκεί κατάλαβα δύο πράγματα:

Πρώτον, ότι ενώ εμείς ανταγωνιζόμαστε να φέρουμε στην χώρα μας τουρισμό από την Ευρώπη το μέλλον του τουρισμού ανήκει στις νέες αγορές που θα μπουν δυναμικά στο παιχνίδι. Και δεύτερον, ότι αυτά τα κοινά δεν αναζητούν μόνο τον ήλιο και την θάλασσα όσο αναζητούν την πολιτιστική τους ανάταση και επιμόρφωση.

Στο πρώτο τους ταξίδι έξω από την χώρα τους ταξιδεύουν κοντά στην χώρα προέλευσης τους. Η αίσθηση του γνώριμου ξεπερνά την αίσθηση της αναζήτησης. Στο δεύτερο τους ταξίδι όμως πάνε στους προορισμούς που τους έχουν εμπνεύσει. Στους πολιτισμούς τους οποίους διδάχτηκαν στο σχολείο.

Στην Κίνα με ρωτούσαν για την Ακρόπολη και τον Όλυμπο. Την Αθήνα, τις Μυκήνες, την Κνωσό και την Σπάρτη. Με ρωτούσαν για την Ολυμπία διότι τους είχαν μαγέψει οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας και μετά του Πεκίνου. Μου μίλησαν για την κρουαζιέρα στο Αιγαίο και πως έχει γίνει από τους αγαπημένους προορισμούς των νέων και των νεόνυμφων. Όμως σε αυτούς τους ταξιδιώτες που βγαίνουν από την χώρα τους για πρώτη φορά και ταξιδεύουν τόσο μακριά δεν τους φτάνει ένας προορισμός. Θέλουν πολλούς.

Όταν ξεκινάς να έρθεις στην περιοχή μας από την Κίνα, τις Ινδίες ή και την Λατινική Αμερική, δεν σου φτάνει να πας σε ένα μόνο μέρος. Και την Ακρόπολη θες να δεις και το Τοπ Καπί και τις Πυραμίδες και το Κολοσσαίο. Κάποια από αυτά ή και όλα μαζί σε ένα μεγάλο, μαγευτικό ταξίδι. Οι παραδοσιακοί tour operators της Ευρώπης αντιμετώπισαν τότε αυτήν την ιδέα με φόβο και δυσπιστία. Ενάμιση χρόνο μετά το κλίμα έχει αλλάξει.

Τις προάλλες επέστρεψα από την Αίγυπτο με ένα αεροπλάνο γεμάτο Κινέζους.Και οι tour operators της Ευρώπης έχουν αρχίσει να συζητούν για τα πακέτα πολλαπλών προορισμών με άλλη θέρμη.

Σήμερα λοιπόν ο τουρισμός, για άλλη μια φορά έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα και να αποδείξει ότι μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολλά περισσότερα από ότι ο καθένας μόνος του. Και είναι τιμή όλων μας εδώ ότι αντιληφθήκαμε αυτή την ανάγκη πριν από άλλους.
Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει και τώρα πρέπει να επενδύσουμε σε αυτά. Οι πρώτες μας προσπάθειες όμως έχουν αναδείξει κινδύνους και δυσκολίες. Για να ανοίξουν οι απόμακρες αγορές μέσα από την συνεργασία μας θα χρειαστεί να λύσουμε τρία προβλήματα:

Το πρώτο, είναι η δυνατότητά μας να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες επισκεπτών από περιοχές τις οποίες δεν γνωρίζουμε καλά. Η γλώσσα, η διατροφή, οι συνήθειες και η ευαισθησίες του κάθε λαού πρέπει να μελετηθούν εντατικά. Αν θέλουμε να φέρουμε στις χώρες μας Ινδούς, Κινέζους, Λατίνο-Αμερικανούς, ακόμα και ειδικά κοινά της Β. Αμερικής όπως συνταξιούχους πρέπει να γνωρίζουμε και να παρέχουμε αυτά που θέλουν.

Το δεύτερο πρόβλημα είναι η προσβασιμότητα. Οι αποστάσεις είναι μεγάλες και το κόστος εξυπηρέτησης τους μεγαλώνει συνέχεια με την παγκόσμια κρίση την οποία βιώνουμε. Οι πληθυσμοί των ταξιδιωτών όμως θα αυξηθούν και η δυνατότητα μας να πολλαπλασιάσουμε τους τρόπους πρόσβασης θα πρέπει να γίνει αποτελεσματικά και οικονομικά.

Το τρίτο πρόβλημα είναι οι θεωρήσεις. Και εδώ επιτρέψτε μου να αναφερθώ στο θέμα και από την πλευρά την δική σας, των Τούρκων προσκεκλημένων μας.

Η συμφωνία του Schengen ήταν ένα μεγάλο όραμα που θα επέτρεπε σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη να κινείται ελεύθερα σε μια ζώνη από χώρες που ήξεραν να σέβονται η μια την άλλη. Όταν εδραιώθηκε ήταν ένα δείγμα για το πως η Ευρώπη έβλεπε το μέλλον και τις αξίες τις οποίες εκπροσωπούσε. Ήταν σύμβολο ελευθερίας και ελεύθερης διακίνησης. Στην πορεία του το μεγάλο όραμα του Schengen άλλαξε μορφή καθώς η Ευρώπη χαμήλωσε τα μάτια της και έπαψε να κοιτά το μέλλον της με όραμα και αισιοδοξία. Σιγά σιγά η συμφωνία που αποθέωνε την σημασία της ελεύθερης μετακίνηση ανθρώπων έγινε μια διαδικασία αποκλεισμού, προσπαθώντας να αποτρέψει την παράνομη μετανάστευση. Το παράδοξο είναι ότι η διαδικασία θεωρήσεων του Schengen δεν κάνει κάτι ουσιαστικό για να αποτρέψει την παράνομη μετανάστευση. Περισσότερο εξυπηρετεί την ψευδαίσθηση των Ευρωπαίων ότι κάνει κάτι παρά τον καινούργιο στόχο της. Την ώρα που ανεκπαίδευτοι υπάλληλοι Ευρωπαϊκών προξενείων, ανακρίνουν, συχνά με αγενή τρόπο, τους αιτούντες που θέλουν να επισκεφτούν τις χώρες μας, εκατοντάδες παράνομοι μετανάστες περνούν τα σύνορα της Ευρώπης χωρίς χαρτιά. Και ενώ η διαδικασία ακουμπάει τα όρια του ρατσισμού ο μεγάλος χαμένος είναι μια από τις πιο ελπιδοφόρες οικονομικές δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής ηπείρου, ο τουρισμός. Ενώ η Ευρώπη στηρίζει και προστατεύει όλες τις οικονομικές της δραστηριότητες, πλήττει τον τουρισμό μέσα από μια διαδικασία που για άλλο γεννήθηκε και άλλο προσπαθεί σήμερα να κάνει.

Τα λέω αυτά για να υπογραμμίσω για μια ακόμη φορά δύο πράγματα: ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει με όλες της τις δυνάμεις της να εργάζεται για να απλοποιήσουμε τις διαδικασίες του Schengen στην Ευρώπη τόσο επειδή αυτό είναι το σωστό για τους φίλους της Ευρώπης όσο και διότι είναι το σωστό για τις οικονομίες μας, και δεύτερον, ότι στην προσπάθεια που θα αναπτύξουμε μαζί ως Ελληνικός και Τουρκικός τουρισμός θα εξαντλήσουμε όλα τα όρια που μας δίνει η συμφωνία ώστε να μην γίνει η παροχή θεωρήσεων ο ανασταλτικός παράγοντας της προσπάθειας.

Στους μήνες που έρχονται λοιπόν πρέπει να συνεργαστούμε στενά και πρακτικά για να ξεπεράσουμε τα τρία αυτά προβλήματα που έχουμε για να τραβήξουμε αυτά τα νέα κοινά στις χώρες μας. Λέω «πρακτικά» διότι σε αυτήν την περίπτωση δεν αρκούν οι καλές προθέσεις που θα εκφραστούν γλαφυρά από τις υπογραφές των δύο υπουργών.

Από τη δική μας μεριά, τόσο ο κ. Γκιουνάι όσο και εγώ, έχουμε εκφράσει την πίστη μας σε αυτή την προσπάθεια. Και θα συνεχίσουμε την συνεργασία μας και μετά από αυτό το διήμερο. Αν θέλουμε όμως πραγματικά να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να ανταγωνιστούμε χώρες όπως η Αγγλία και η Γαλλία αποτελεσματικά θα πρέπει να κάνουμε δουλειά συστηματική. Όπως λέμε στην Ελλάδα «δουλειά μερμηγκιού».

Με λίγα λόγια η επιτυχία αυτής της συνάντησης δεν θα εξαρτηθεί μόνο από τις δικές μας υπογραφές αλλά από τα πρακτικά βήματα που εσείς θα διαγράψετε και όλοι μας μαζί θα υπηρετήσουμε. Στόχος μας πρέπει να είναι ένα συγκεκριμένο κοινό πρόγραμμα δράσεων που θα αφορά:

1. Την δημιουργία κοινών προϊόντων που θα υπηρετούν τις ανάγκες αυτών των επισκεπτών.

2. Πρόγραμμα κοινών famtrips δημοσιογράφων και tour operators που θα κάνουν γνωστά τα προϊόντα αυτά, και

3. Κοινό πρόγραμμα προώθησης αυτών των προϊόντων εκεί που εσείς πιστεύετε ότι θα έχουν το μεγαλύτερο αποτέλεσμα.

Τρία συγκεκριμένα βήματα για να δούμε αυτήν την σχέση να δυναμώνει και να παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας και στις δυο μας χώρες. Στις επικείμενες συναντήσεις είναι σημαντικό να μην μείνουμε σε ευχολόγια αλλά να έχουμε πρακτικά βήματα και ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που θα έχει απτά αποτελέσματα την επόμενη σεζόν. Στο χέρι μας είναι να πετύχουμε.

Με αυτά τα λόγια εύχομαι καλή επιτυχία στις προσπάθειες μας και σας καλωσορίζω στην Αθήνα.