Αισθάνομαι την ανάγκη πραγματικά να δώσω συγχαρητήρια στην εφημερίδα Μακεδονία και στην κα Σουλοπούλου προσωπικά, για τη διοργάνωση αυτής της ημερίδας. Είμαι ευτυχής που σήμερα χάρη σε αυτήν την ημερίδα έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε το πρώτο σημαντικό βήμα, προκειμένου να δούμε την πόλη μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα και να προσδιορίσουμε την θέση της μέσα στο σημερινό παγκόσμιο τοπίο.

Η δύναμη της ταυτότητας είναι εντυπωσιακή. Φτάνει συχνά στα όρια του υπερφυσικού. Και ενώ την προστατεύουμε και την αναδεικνύουμε άμεσα όταν αφορά το πρόσωπό μας δεν κάνουμε το ίδιο ούτε με την χώρα μας ούτε με τις πόλεις μας. Και αν δεν μπορώ να σας πείσω με τα δικά μου λόγια, θα σας πείσει ίσως ένα ανέκδοτο που όλοι πιστεύω γνωρίζουμε.

Ο παράδεισος, λέει το ανέκδοτο, είναι ένα μέρος όπου. Οι Γερμανοί είναι μηχανικοί, οι Γάλλοι είναι μάγειροι, οι Άγγλοι είναι αστυνομικοί, οι Ελβετοί είναι τραπεζίτες και οι Ιταλοί είναι εραστές. Και η κόλαση είναι το μέρος όπου οι Άγγλοι είναι μάγειροι, οι Γερμανοί είναι αστυνομικοί, οι Γάλλοι είναι μηχανικοί, οι Ιταλοί είναι τραπεζίτες και οι Ελβετοί είναι εραστές. Χρόνια προσπαθούν αυτές οι χώρες να αλλάξουν την φήμη τους και όμως το ανέκδοτο βαστάει. Οι Εγγλέζοι κάνανε μεγάλους σεφ, οι Γάλλοι έφτιαξαν διαστημόπλοια, οι Γερμανοί προσπαθούν να παίξουν τον ρόλο των ειρηνοποιών του κόσμου αλλά τα στερεότυπα παραμένουν. Στην πατρίδα μας λέμε: «Κάλλιο να σου βγει το μάτι παρά το όνομα». Το ίδιο ισχύει για την χώρα μας και για τις πόλεις μας. Τώρα, σε ότι αφορά τους Ιταλούς και τους Ελβετούς δεν έχω δει σπουδαίες προσπάθειες να αλλάξουν την φήμη τους αλλά κατά βάθος και οι Ελβετοί και οι Ιταλοί μου μοιάζουν ευτυχείς με την φήμη που έχουν…

Η ταυτότητά ενός λαού ή μιας κοινωνίας είναι πανίσχυρο εργαλείο όχι μόνο διότι μας χαρακτηρίζει προς τον έξω κόσμο αλλά διότι επιβάλει πάνω μας μια σειρά από παραμέτρους στις οποίες δεν έχουμε απόλυτο έλεγχο: καμιά φορά θετικές παραμέτρους, καμιά φορά πολύ αρνητικές. Και πάλι πιστεύω ότι ένα παράδειγμα βοηθάει. Ένας μαέστρος κλασικής μουσικής στην Βιέννη και ένας μαέστρος κλασικής μουσικής στο Κλιβελαντ του Οχαιο. Στον κόσμο της κλασικής μουσικής ο μουσικός του Κλιβελαντ, που έχει μια θαυμάσια ορχήστρα, μπορεί να θεωρείται πιο βιρτουόζος. Όμως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι περισσότεροι μαέστροι θα άφηναν την δουλειά τους στο Κλιβελαντ για μια αντίστοιχη δουλειά με λιγότερα χρήματα στην Βιέννη. Η αγορά, ο κόσμος, ακόμη και η ιστορία κρίνει διαφορετικά τον καθέναν όχι μόνο από τις ικανότητές του αλλά από την φήμη της πόλης του.

Άλλα παραδείγματα; Ένας φοιτητής στην Οξφόρδη και ένας φοιτητής στην Μαδρίτη. Ένας εφοπλιστής στο Λονδίνο και ένας εφοπλιστής στο Όσλο. Ένας προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών στο Σιλικον Βαλλευ και ένας προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών έξω από το Δελχί. Η ταυτότητα της πόλης επιβάλει διαφορετικές αντιλήψεις. Διότι πριν ψάξεις σε βάθος θεωρείς δεδομένο ότι ο πρώτος από την λίστα που σας διάβασα είναι σημαντικότερος από τον δεύτερο.

Η ταυτότητα της πόλης κάνει τους κατοίκους, τους επαγγελματίες, ακόμη και τους επιχειρηματίες της πόλης να διαπραγματεύονται την δική τους φήμη με άλλη ισχύ. Και ότι συμβαίνει με τους ανθρώπους, συμβαίνει με τους οργανισμούς, με τους θεσμούς, με τα πάντα. Η δύναμη της πόλης επιβάλεται στην δύναμη των ανθρώπων της.

Και σε ότι αφορά την ουσία του πράγματος αυτό σημαίνει κάτι απλό: Στην σημερινή παγκοσμιοποιημένη εποχή δε μπορείς να έχεις αληθινή ανάπτυξη, αν δεν εξυπηρετήσεις, αν δεν αναδείξεις, την ταυτότητα σου. Αν δεν αναδείξεις μια, μοναδική και διακριτή ταυτότητα και αν δεν την υπηρετήσεις σε βάθος χρόνου με όλες σου τις δυνάμεις δεν μπορείς να τραβήξεις την προσοχή, τα ταλέντα και τις επενδύσεις που χρειάζεσαι για πραγματική ανάπτυξη που αντέχει στον χρόνο.

Μπορεί ο Αθεμπίγιο να είναι γνωστός πολεοδόμος της Βαρκελώνης. Αλλά η σημαντική του δουλειά, η σημαντική του προσφορά στην πόλη είναι ότι εργάστηκε χρόνια για την φήμη της. Και αν σήμερα η Βαρκελώνη είναι μια πόλη που τραβάει την προσοχή όλου του κόσμου δεν είναι οι Ολυμπιακές εγκαταστάσεις ή η πολεοδομία της αλλά ο χαρακτήρας που εμπνέει σε κάθε έναν που ακούει το όνομά της.

Η πόλη που γεννιόμαστε, ή επιλέγουμε να ζήσουμε, καθορίζει τη ζωή και τη δουλειά μας. Και αν η ταυτότητα της πόλης μας είναι θετική και διακριτή αυτό λειτουργεί ανεξάρτητα και πολλαπλασιαστικά: Δηλαδή, η πόλη μας δίνει αξία. Και προσδίδει υπεραξία στη δουλειά και στα προϊόντα μας. Ως αποτέλεσμα ενθαρρύνει τη διάθεση για περαιτέρω επένδυση και προσελκύει τους πιο άξιους και πιο ταλαντούχους. Και ως κατοίκους αλλά και ως επισκέπτες. Από όλη τη χώρα και όλο τον κόσμο. Και μέσα από αυτή την επαφή και τη συνεργασία βελτιωνόμαστε όλοι.

ΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ

Φίλες και Φίλοι

Η ανάδειξη μιας διακριτής ταυτότητας της Θεσσαλονίκης είναι προϋπόθεση για την ανάδειξη και την αξιοποίηση των ανθρώπων και των δυνατοτήτων της πόλης. Και η ανάδειξη αυτή δεν μπορεί να βασίζεται ούτε στις ομοιότητές της με άλλες πόλεις ούτε στο τι δεν είναι η πόλη. Είναι σημαντικό η ταυτότητα να είναι διακριτή και να ορίζεται θετικά και επιθετικά. Όχι αρνητικά και αμυντικά.

Η ταυτότητα μας δεν μπορεί να οριστεί από το με ποιόν μοιάζουμε ή με τον ποιόν δεν μοιάζουμε. Ορίζεται από το ποιοι είμαστε. Το λέω αυτό διότι συχνά ακούω συγκρίσεις μεταξύ της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης με άλλες πόλεις στα Βαλκάνια. Και η σύγκριση στην οποία αναφέρομαι δεν είναι μόνο περιγραφική. Πόσες φορές ακούτε πολιτικούς της πόλης να λένε ότι η Θεσσαλονίκη πρέπει να έχει μετρό διότι έκανε μετρό η Αθήνα; Αυτό είναι απολύτως αβάσιμο και διαδίδει μια κακώς εννοούμενη σύγκριση. Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται μετρό διότι θέλει να έχει ανθρώπινη ροή κυκλοφορίας. Για να προσθέσει στον χαρακτήρα της ως μια πόλη που ζει σε ανθρώπινες κλίμακες, που έχει πρόσβαση σε κοινόχρηστους χώρους, στις ομορφιές της πόλης, στους χώρους δουλειάς. Το μετρό είναι ένα εργαλείο ενίσχυσης της ταυτότητας της πόλης που έχει παραβιαστεί βάναυσα από το κυκλοφοριακό πρόβλημα.

Η Θεσσαλονίκη δεν έχει και δεν θα έπρεπε να έχει ως μέτρο σύγκρισης της την Αθήνα. Δεν γνωρίζω όλες τις ομορφιές της πόλης αλλά μπορώ να σας πω με σιγουριά ότι χρόνια προσπαθεί η Αθήνα να επαναφέρει την ανθρώπινη διάσταση της πόλης και έχει αποτύχει. Η Θεσσαλονίκη την έχει. Χρόνια η Αθήνα προσπαθεί να βγει στην θάλασσα και η Θεσσαλονίκη το έχει πετύχει από τότε που όλοι μας θυμόμαστε. Σε έναν κόσμο όπου οι ανταλλαγές απόψεων σε όλα τα θέματα και ο κοσμοπολιτισμός είναι το μεγάλο εργαλείο της ανάπτυξης η Αθήνα είναι μια πόλη απομονωμένη ενώ η Θεσσαλονίκη ζει τον παλμό των διεθνών εξελίξεων. Γύρω της αναπτύσσονται πόλεις με παγκόσμια εμβέλεια όπως η Κωνσταντινούπολη και η Σόφια. Γύρω βρίσκονται ξένες πόλεις που την έχουν ανάγκη. Είναι πολιτική επιλογή αν θα τις αγκαλιάσει ή αν θα τις απωθήσει. Αν θα τις σαγηνεύσει ή αν θα τις κάνει εχθρούς. Αν θα τις αξιοποιήσει ή θα αφήσει άλλους να τις αξιοποιήσουν.

Χρόνια τώρα η Θεσσαλονίκη έπαιξε τον ρόλο του ηρωικού ακρίτα. Μπορεί αυτός ο ρόλος να ήταν σημαντικός για τις άλλες Ελληνικές πόλεις. Όμως ήρθε με τεράστιο κόστος για την πόλη της Θεσσαλονίκης: η συντήρηση, η απομόνωση, η φοβικότητα δεν είναι καλοί σύμβουλοι για την ανάπτυξη διακριτής ταυτότητας. Θέλει να συνεχίσει η πόλη να παίζει αυτόν τον ρόλο ή ήρθε πια η ώρα να αδράξει την ευκαιρία που της δίνει η γειτνίασή της στα Βαλκάνια; Ξένες χώρες, ξένες αγορές, ξένοι πελάτες είναι στα πόδια της πόλης. Την ίδια ώρα η Αθήνα αγωνίζεται να τους φέρει με αεροπλάνο.

Και κάτι ακόμα. Ο κόσμος των γραμμάτων και του πολιτισμού είναι επίσης μέσα στα πόδια της πόλης. Η εμπειρία ενός φοιτητή, ενός επιστήμονα ή ενός καλλιτέχνη στην Αθήνα δεν έχει σχέση με την εμπειρία του φοιτητή, του επιστήμονα και του καλλιτέχνη εδώ. Το μέγεθος της πόλης και η προσβασιμότητα όλων των φορέων δίνει την δυνατότητα επαφής, ανταλλαγής απόψεων και συντονισμού που δεν έχει η Αθήνα.

Η παρεμβατική ικανότητα του κόσμου της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών είναι πολύ πιο ισχυρή στην πόλη αυτή. Και αυτό αφορά το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Στους εποπτευόμενους οργανισμούς μας ανήκουν: Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο, Το Μουσείο Φωτογραφίας, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Μουσείο Κινηματογράφου, το Μέγαρο Μουσικής, η Όπερα, Η Κρατική ορχήστρα Θεσσαλονίκης, το Κρατικό Ωδείο, Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος και βέβαια η ΕΡΤ 3.

Για εμάς η Θεσσαλονίκη είναι το πολιτιστικό δυναμό της Ελλάδος και μια πόλη με διεθνή πολιτιστική εμβέλεια. Είμαστε έτοιμοι να συντονίσουμε τις προσπάθειές μας εκεί όπου η Θεσσαλονίκη θέλει να τις οδηγήσει. Εμείς ρίχνουμε αυτές τις δυνάμεις στην μάχη της πόλης και είμαστε στην διάθεσή της πόλης για να συντονιστούμε σε κάθε της προσπάθεια.

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Φίλες και Φίλοι

Η Θεσσαλονίκη δε μπορεί να επιτύχει την ανάπτυξη, την ευημερία και την ποιότητα ζωής, αν δεν εξυπηρετήσει την ταυτότητα της. Θέλω να είμαι σαφής: όταν μιλάμε για ταυτότητα δεν πρέπει να αναφερόμαστε μόνο σε ζητήματα διαφήμισης ή προώθησης. Δεν είναι ένα λογότυπο και μια γραμματοσειρά. Ούτε ένα πανάκριβο media plan ή μια πολυτελής καμπάνια που κάνει την διαφορά.

Η ταυτότητα μιας πόλης, όπως ενός ανθρώπου, όπως ενός οργανισμού δεν ορίζεται από την εικόνα του αλλά από το περιεχόμενό που έχει ή το περιεχόμενο που δημιουργεί. Είναι προφανές ότι η προβολή του περιεχομένου έχει μεγάλη αξία. Αλλά αν δεν συνάδει η προβολή με το περιεχόμενο η εικόνα ξεφτίζει γρήγορα.

Το βασικό λοιπόν ερώτημα είναι: Η Θεσσαλονίκη έχει περιεχόμενο; Για όποιον ξέρει αυτήν την πόλη ελάχιστα η απάντηση είναι «ναι. Έχει πλούσιο, σημαντικό, μοναδικό περιεχόμενο. Έχει ιστορία και πολιτισμό, έχει ανθρώπινο δυναμικό και φυσικό πλούτο, έχει εργαλεία και πρόσβαση».

Το γνωρίζετε καλύτερα από εμένα. Κάθε κάτοικος το γνωρίζει. Διότι ξέρει τις αλήθειες και τα ψέματά της, τα ταλέντα και της αδυναμίες της, τις προοπτικές και τις αναστολές της. Όλα παίζουν τον ρόλο τους στην ανάδειξη της ταυτότητας της πόλης διότι δεν μπορείς να αναδείξεις κάτι στο οποίο είσαι αδύναμος. Αλλά μόνο οι κάτοικοι μιας πόλης μπορούν να γνωρίζουν την πραγματική της αξία. Σε άλλες πόλεις που έγινε η ίδια δουλειά συμβουλεύτηκαν και εξωτερικούς συνεργάτες διότι πολύ συχνά δεν μπορείς να εκτιμήσεις την πραγματική αξία ή τους πραγματικούς κινδύνους ενός χαρακτηριστικού της πόλης που ζεις καθημερινά μέχρι να στο επισημάνει κάποιος. Όμως κανένας σύμβουλος, πανεπιστημιακός ή πολιτικός δεν μπορεί να επιβάλει στην πόλη μια ταυτότητα που δεν είναι έτοιμη να υποστηρίξει.

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟΥΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ

Άρα η απόφαση είναι δική σας και μόνο δική σας. Και είναι αναγκαίο να πάρετε αυτή την απόφαση. Θέλει η Θεσσαλονίκη να γίνει το λιμάνι της περιοχής; Τότε σε αυτό πρέπει να επενδύσει. Θέλει και μπορεί η Θεσσαλονίκη να γίνει κέντρο παροχής Ιατρικών υπηρεσιών για την ευρύτερη περιοχή; Τότε πρέπει να επενδύσει στις αντίστοιχες υποδομές, στο επιστημονικό δυναμικό και τις υποστηρικτικές υπηρεσίες. Θέλει και μπορεί η Θεσσαλονίκη να γίνει το εκπαιδευτικό ή πνευματικό κέντρο της Βόρειας Ελλάδας; Της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων; Τότε πρέπει να επενδύσει σε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό που να έχουν να κάνουν με την εκπαίδευση και τον πολιτισμό.

Και όταν λέμε να επενδύσει η πόλη δεν εννοούμε μόνο το κράτος και την περιφερειακή ή την τοπική αυτοδιοίκηση. Εννοούμε και τις επιχειρήσεις και τα μέσα επικοινωνίας και τους κατοίκους. Χρειάζεται συστράτευση και συμπόρευση των παραγωγικών και κοινωνικών δυνάμεων της πόλης.

Τα παραπάνω παραδείγματα αυτά είναι τυχαία. Και για να προλάβω τους αισιόδοξους: Όχι, δε μπορούν να γίνουν όλα. Αυτό είναι και το νόημα της ανάπτυξης μέσα από την ανάδειξη της διαφορετικότητας. Και εδώ χρειάζεται μια απόφαση. Και αυτή η απόφαση ανήκει στη Θεσσαλονίκη. Η κυβέρνηση και το κράτος μπορούν και οφείλουν να τη συνδράμουν. Αλλά ούτε μπορούν, ούτε έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν για λογαριασμό της πόλης και των ανθρώπων της.

Και το σημαντικότερο: Άπαξ και αποφασίσετε πρέπει να μείνετε σταθεροί στην προδιαγεγραμμένη πορεία. Δεν πρέπει να μπείτε στον πειρασμό να αλλάξετε αναπτυξιακή κατεύθυνση. Η απώλεια πόρων και χρόνου, θα γίνει τροχοπέδη για την πόλη. Γνωρίζω βέβαια πόσο ρευστή είναι η κατάσταση και πόσο γρήγορα αλλάζουν οι συνθήκες. Αλλά αυτό αφορά τα μέσα και τους τρόπους παραγωγής. Όχι την κατεύθυνση των πραγμάτων, ούτε και την ουσία τους. Σε μια εποχή που τα δεδομένα αλλάζουν τόσο γρήγορα, το πιο δύσκολο πράγμα είναι να μένεις σταθερός σε αυτό το οποίο εκπροσωπείς. Και να μην γίνεσαι βορά στις σειρήνες που θέλουν να είσαι κάτι που δεν θέλεις εσύ να είσαι.

Φίλες και φίλοι, η Ελλάδα σήμερα δίνει μια σκληρή μάχη για την φήμη της. Ο Πρωθυπουργός είναι κάθε μέρα σε μια άλλη πόλη του κόσμου προσπαθώντας να πείσει ότι δεν είμαστε ψεύτες, ότι δεν είμαστε κλέφτες. Ότι είμαστε άνθρωποι εργατικοί και με ταλέντα. Ότι είμαστε νοικοκύρηδες και ότι θα καταφέρουμε να σταθούμε στα πόδια μας και να βγούμε από την κρίση μόνοι μας. Αγωνίζεται με όλες τις δυνάμεις του να διασώσει ότι απέμεινε από την φήμη μιας χώρας η οποία πέντε χρόνια πριν έμεινε στο μυαλό όλου του κόσμου ως η χώρα που μπορει να πετύχει ότι αποφασίσει να πετύχει. Μια μικρή χώρα με μεγάλο όραμα και μεγάλες δυνατότητες. Τότε που μας αμφισβητήσανε και εμείς τους αποστομώσαμε.

Το βάρος που κουβαλάει είναι ασήκωτο διότι όπως λένε κάποιοι: Δεν μπορείς με τα λόγια σου να ανατρέψεις την συμπεριφορά σου. Το θέμα της ταυτότητας μας δεν είναι θέμα λόγων. Είναι θέμα συμπεριφοράς. Του καθενός μας και όλων μαζί.

Σήμερα η εφημερίδα Μακεδονία πήρε μια θέση που την επικροτώ. Είπε: «Αν θέλουμε να βγούμε από αυτήν την κρίση πιο δυνατοί από ότι όταν μπήκαμε σε αυτήν πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε». Να γίνουμε δηλαδή, πιο θετικοί, πιο αισιόδοξοι, πιο οραματικοί. Να γίνουμε Έλληνες με όλη την σημασία της λέξης. Είναι μια μεγάλη απόφαση που πρέπει να πάρουμε όλοι μας αν θέλουμε να βγούμε από την κρίση πιο δυνατοί.

Ο πρωθυπουργός δίνει την μάχη του με τα θηρία του πολιτικού και χρηματοπιστωτικού κόσμου. Και θα την κερδίσει. Μπορούμε να τον κοιτούμε με σταυρωμένα χέρια ή μπορούμε να ετοιμαστούμε για την ημέρα μετά. Σήμερα κάνουμε ένα μεγάλο βήμα προετοιμασίας. Και αυτό τιμά όλους όσους βρίσκονται σε αυτό το δωμάτιο. Όλους όσους αποφάσισαν ότι είναι ώρα να αλλάξουμε πορεία.

Κάναμε το πρώτο βήμα. Είναι σημαντικό. Μένει να συνεχίσουμε.

Σας ευχαριστώ.