Πριν από μερικά χρόνια επιβλήθηκε η άποψη στην Ελλάδα ότι το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό. Με τη βοήθεια των τραπεζών, του χρηματιστηρίου και των Ευρωπαϊκών και κρατικών επιδοτήσεων, κλάδοι ολόκληροι συγκεντρώθηκαν στα χέρια λίγων με σκοπό να γίνουν πιο ανταγωνιστικές στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Σήμερα, οι περισσότερες από τις υπερ-επιχειρήσεις που δημιουργήθηκαν έχουν φαλιρίσει με τεράστιο κόστος στον Έλληνα φορολογούμενο και μικροεπενδυτή.  

Η ζημιά δεν είναι μόνο εκεί. Η μάχη στο ράφι είχε θύματα στο χωράφι. Ο ανταγωνισμός για χαμηλές τιμές και όχι για ποιότητα συμπίεσε το κέρδος στην παραγωγή και έτσι χάθηκε μια ακόμα ευκαιρία να αποκτήσει διεθνή δύναμη το Ελληνικό προϊόν. Με ελάχιστες λαμπρές εξαιρέσεις που δείχνουν το δρόμο για το μέλλον, οι κρατικοδίαιτοι συνεταιρισμοί και τα συλλογικά όργανα των παραγωγών συνέβαλαν σε αυτήν την πορεία.

Σε ένα κράτος χωρίς κανόνες, η υπερσυγκέντρωση κεφαλαίου υπερσυγκεντρώνει και την ανεπάρκεια της αγοράς (market inefficiency). Αυτό που είναι καλό για τον μεγάλο δεν είναι αναγκαστικά καλό ούτε για τον καταναλωτή ούτε για τη χώρα.

Το ένα καλό που είχε η δημιουργία μεγάλων επιχειρήσεων ήταν η δυνατότητά τους να διαπραγματεύονται με το κράτος και τις τράπεζες. Στην Ελλάδα, όπου μια μικρή ομάδα παραγωγής λογισμικού έχει (περίπου) τις ίδιες υποχρεώσεις με μια πολυεθνική, το μέγεθος σου δίνει την δυνατότητα να αντεπεξέλθεις στις απαιτήσεις τους. Η Ελληνική νομοθεσία για τις επιχειρήσεις έχει γραφτεί για τους μεγάλους διότι οι μικροί δεν έχουν φωνή.

Από την πολυεθνική δεξιά στην κρατικιστική αριστερά όλη η προσοχή έχει πέσει και πάλι στις μεγάλες ξένες επενδύσεις. Στον τομέα ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ υιοθετήσαμε μια άλλη προσέγγιση. Επεξεργαζόμαστε προτάσεις που θα απελευθερώσουν τις μεσαίες Ελληνικές επενδύσεις από το βραχνά του κράτους και θα βοηθήσουν τις τράπεζες να αναγνωρίσουν την αξία τους.

Γιατί; Η θεωρία του μεγάλου ψαριού είχε παρέλθει ήδη όταν τη στήριξε το ελληνικό κράτος. Από τη δεκαετία του ’80 είχε ξεκινήσει και έχει επιβληθεί ένα νέο μοντέλο εταιρικής ανάπτυξης. Λέει: «Δεν είναι το μεγάλο ψάρι που τρώει το μικρό, αλλά το γρήγορο ψάρι που τρώει το αργό». Σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η καινοτομία και η ευελιξία αποτελούν τα συγκριτικά σου πλεονεκτήματα. Είναι ένα μοντέλο που ταιριάζει περισσότερο στην ιδιοσυγκρασία του δημιουργικού και καταρτισμένου Έλληνα.

Δεν θα γίνουμε αύριο Silicon Valley. Όμως υπάρχουν δραστηριότητες όπως ο τουρισμός, η αγροτική ανάπτυξη και τυποποίηση, οι ιατρικές και άλλες υπηρεσίες στις οποίες οι Έλληνες επιχειρηματίες δείχνουν τεράστιες δυνατότητες καινοτομίας.  Δίπλα τους, Έλληνες επιστήμονες ανοίγουν νέους δρόμους. Από εκεί πρέπει να αρχίσουμε να αντιστρέφουμε τον βραχνά της ανεργίας.

Αντί λοιπόν το Ελληνικό κράτος να ξοδεύει χρόνο και χρήμα να γίνει πιο αρεστό στους μεγάλους και στους ξένους γιατί δεν επενδύει ώστε να γίνει καλύτερο και αποτελεσματικότερο για τους μεσαίους και τους Έλληνες; Για να γίνει αυτό όμως πρέπει να συζητήσουμε για το ρόλο του κράτους αντί να τσακωνόμαστε για το ποιος θα διαχειριστεί καλύτερα το μνημόνιο.